Eind 2019 diende minister Grapperhaus een wetsvoorstel in ter modernisering van de huidige wetgeving rond seksueel geweld. Een van de onderdelen was het toevoegen van een nieuw delict: ‘seks tegen de wil’ naast het al bestaande delict over verkrachting. Het verschil was de aan-of afwezigheid van dwang of geweld.
Dat eerste voorstel stuitte op veel weerstand, niet alleen door het verschil in strafmaat (vier tot zes jaar voor ‘seks tegen de wil’ en twaalf jaar voor verkrachting) maar vooral omdat het ineens geen verkrachting meer zou worden genoemd als er geen dwang of geweld was gebruikt of hoefde te worden gebruikt – veel slachtoffers ‘bevriezen’ of worden overdonderd, gemanipuleerd of bieden uit voorzorg al geen weerstand als er sprake is van overmacht. Dat maakt de blijvende schade niet minder: veel slachtoffers worstelen nog jaren met het trauma, of er nou wel of geen geweld is gebruikt. Daarnaast, seks tegen de wil bestaat niet. Zoals seksuologe Ellen Laan omschrijft: “Seks is met genegenheid gedeeld genot tussen gelijken” – en voor dat gedeelde genot is instemming cruciaal. Als je je er nog verder in wil verdiepen is de inbreng van Prof. Dr. Ellen Laan tijdens de technische briefing in september 2020 zeer de moeite waard om te lezen.
Samen met mijn mede-actievoerders van Amnesty pleitte ik ervoor geen nieuwe wet toe te voegen, maar de huidige verkrachtingswet zodanig aan te passen dat wederzijdse instemming de kern zou zijn en bedreiging met, of toepassing van geweld een strafverzwaring zou kunnen opleveren.
Update november 2020: Minister Grapperhaus van het Ministerie van Justitie en Veiligheid heeft de resultaten van de internetconsultatie serieus genomen en besloten dat alle vormen van onvrijwillige seks strafbaar worden als verkrachting. De geweldscomponent is straks niet meer de kern, maar wordt een verzwarende factor met betrekking tot de strafmaat.
Lees hier het nieuws (met samenvatting) op de website van RTLNieuws.
Update december 2020: Naar verwachting wordt het gewijzigde wetsvoorstel in februari 2021 gepubliceerd voor een internetconsultatie zodat het publiek hier weer op kan reageren. Nederland kan in 2021 het dertiende land worden in Europa waar seks zonder instemming strafbaar is als verkrachting.
Update maart 2021: Het nieuwe wetsvoorstel is aangeboden ter internetconsultatie, met andere woorden: iedereen mag tot 4 juni 2021 haar of zijn mening geven over het nieuwe wetsvoorstel. In het wetsvoorstel vormt instemming de kern en zijn alle vormen van onvrijwillige seks strafbaar. Daarnaast wordt er nu onderscheid gemaakt tussen schuldverkrachting (seks hebben terwijl je kunt vermoeden dat de ander niet wil, 4 jaar) en opzetverkrachting (seks hebben terwijl je wéét dat de ander niet wil, 9 jaar). Bij de laatste is een extra lid toegevoegd voor verkrachting onder dwang, geweld of bedreiging (12 jaar).
Update juli 2023: de nieuwe wet seksuele misdrijven is met overgrote meerderheid aangenomen door de Tweede Kamer. In de nieuwe wet is onder meer het zwaartepunt op dwang en geweld verplaatst naar consent (instemming). De Eerste Kamer moet nog stemmen.
#LetsTalkAboutYes
Lees hier meer over de campagne van Amnesty